فولاد آلیاژی چیست؟
فولاد آلیاژی به آن دسته از فولادهایی اطلاق میشود که علاوه بر آهن و کربن، حاوی عناصر آلیاژی دیگری هستند. افزودن این عناصر به منظور بهبود خواص مکانیکی و شیمیایی فولاد انجام میشود و ویژگیهای فولاد آلیاژی به نوع و مقدار این عناصر بستگی دارد. عناصر آلیاژی متداول شامل موارد زیر است:
- کروم (Cr): افزایش سختی و مقاومت در برابر خوردگی.
- نیكل (Ni): بهبود چقرمگی و مقاومت در دماهای پایین.
- منگنز (Mn): افزایش استحکام و سختی.
- مولیبدن (Mo): بهبود مقاومت در دماهای بالا و سختی.
- وانادیوم (V): افزایش استحکام و مقاومت به خستگی.
- کبالت: (Co): افزایش سختی و مقاومت در حرارت و سایش.
- تنگستن (W): افزایش خواص مکانیکی و حرارتی.
با تغییر میزان عناصر تشکیلدهنده فولادهای آلیاژی، گریدهای مختلفی از این محصول عرضه میشود که به طور کلی به دو دسته فولاد کم آلیاژ و پرآلیاژ دستهبندی میگردد.
فولاد پر آلیاژ (High-alloy Steel)چیست؟
با افزودن درصد بالایی(بیش از 8 درصد) از عناصر گفته شده مانند نیکل و مولیبدن و ... به فولاد آلیاژی، فولاد پر آلیاژ عرضه میشود که استحکام و مقاومت بالایی نیست به فولاد کم آلیاژ دارد، به عبارتی دیگر فولاد پر آلیاژ در برابر ضربه، حرارت و دمای بالاتر از 650 درجه و رطوبت، مقاومت بسیار بالایی دارد.
فولاد کم آلیاژ (Low-alloy Steel) چیست؟
برخلاف فولاد پرآلیاژ، اگر درصد کمی از عناصر شیمیایی گفته شده به فولاد آلیاژی افزوده شود و میزان غلظت آن پایین باشد(کمتر از 8 درصد)، فولاد کم آلیاژ عرضه میشود، از همین رو بیشتر برای تولید قطعات ظریف و ساخت ابزار استفاده میشود.
گفتنی است نوع عنصر و درصد آن به تغییر ویژگیها، مشخصات فنی، خصوصیات و کاربردهای فولادهای آلیاژی منجر میشود.
فولاد غیر آلیاژی چیست؟
در مقابل فولادهای آلیاژی، فولاد غیرآلیاژی قرار دارد که میزان کربن موجود در عنصر سازنده، نحوه ذوب و مقاومت به خوردگی از وجوه تمایز آن با فولاد آلیاژی است. به عبارتی فولاد غیر آلیاژی حدود یک درصد کربن دارد درحالی که در فولاد آلیاژی میزان کربن تا 25 درصد نیز میرسد.
در مرحله ذوب عناصر دیگری به فولاد آلیاژی افزوده میشود اما فولاد غیرآلیاژی این قابلیت را ندارد، همچنین فولاد غیرآلیاژی در تماس با اکسیژن به سرعت اکسید میشود اما فولاد آلیاژی عمدتا ضدزنگ است.
انواع فولاد آلیاژی
معیارهای متنوعی برای دستهبندی انواع فولاد آلیاژی وجود دارد که یک نمونه آن میزان درصد و غلظت عناصر سازنده است که به دو دسته کلی فولادهای کم آلیاژ و پر آلیاژ تقسیم میشود؛ علاوهبر این نوع دیگری از دستهبندی فولادهای آلیاژی وجود دارد که براساس تنوع عناصر سازنده و میزان هر عنصر است که به تولید گریدهای مختلفی از فولادهای آلیاژی منجر میشود.
در ادامه به دستهبندی سنتی از انواع فولادهای آلیاژی پرداخته میشود که وجوه تمایز هر یک از آنها، عناصر تشکیلدهنده، خواص مکانیکی و شیمیایی و کاربرد این محصولات است.
- فولاد سردکار: فولاد سردکار که با نام دیگر فولاد ابزار شناخته میشود دارای ترکیباتی از قبیل کربن، کروم، تنگستن، مولیبدن و منگنز است از همین رو از ویژگیهایی نظیر مقاومت بالا در برابر سایش و ضربه برخوردار است.
این نوع فولاد آلیاژی برای عملیات زیر 200 درجه سانتیگراد مناسب است از همین رو عمدتا برای تولید ابزارهای برش و تراش، پانچ، ساخت چاقو و ... استفاده میشود.
- فولاد گرمکار: این فولاد آلیاژی برخلاف فولاد سردکار، برای عملیات بالای 200 درجه مناسب است و در دمای کاری بین 480 تا 760 درجه سانتیگراد شکلدهی میشود. فولاد گرمکار از کروم، وانادیوم، مولیبدن و تنگستن تشکیل شده است به همین جهت مقاومت بالایی در برابر خستگی دمایی، فشار و سایش دارد. از رایجترین کاربردهای فولاد گرمکار میتوان به آهنگری، ریختهگری، حرارتدهی و سوراخکاری اشاره کرد.
- فولاد فنر: نوع دیگری از فولادهای آلیاژی، فولاد فنر است که به دلیل وجود کربن بالا، سیلسیوم، منگنز و کروم؛ استحکام و سختی بالایی دارد و به دلیل شکلپذیری و خاصیت الاستیکی بالا برای تولید انواع فنرها مورد استفاده قرار میگیرد.
- فولاد قالب پلاستیک: این نوع فولاد به طور ویژه برای ساخت قالب تزریق پلاستیک استفاده میشود. کروم، مولیبدن و وانادیوم عناصر اصلی تشکیل دهنده فولاد قالب پلاستیک است از همین رو دارای مقاومت سایشی و حرارتی بالا، مقاوم به خوردگی و قابلیت تراشکاری است.
- فولاد خشکه هوایی: فولاد تندبر یا HSS، عمدتا از تنگستن، مولیبدن، کروم، وانادیوم، منگنز، سولفور، آهن و سیلیکون تشکیل شده است، از همین رو دارای مقاومت و استحکام بالایی است و فولاد مناسبی برای تولید انواع ابزارهای برش صنعتی مانند دستگاه فرز و تیغه اره به شمار میرود.
- فولاد سمانته: این فولاد آلیاژی در دسته فولادهای کم کربن قرار دارد که طی فرایند سمانتاسیون سطح آن کربندهی میشود. به همین دلیل سطح این فولاد سخت و مغز آن نرم است. فولاد سمانته دارای مقاومت سایشی و مکانیکی بالایی است و بیشتر برای تولید چرخدنده و اجزای فرمان استفاده میشود.
- فولاد عملیات حرارتپذیر: به آن دسته از فولادهای آلیاژی که برای تغییر خواص مکانیکی و شیمیایی تحت عملیات حرارتی مختلف قرار میگیرد به فولاد آلیاژی عملیات حرارتپذیر یا عملیات حرارتی شناخته میشود. این نوع فولاد دارای سختی، چقرمگی و مقاومت سایشی و استحکام بالا است.
- فولاد استنلس استیل: مهمترین عناصر تشکیل دهنده فولاد استنلس استیل یا فولاد ضدزنگ کروم و کربن است از همین رو مقاومت بالایی در برابر زنگ زدگی و خوردگی دارد. از این فولاد آلیاژی برای تولید لوازم خانگی، لوازم آشپزخانه و صنعت ساختمان استفاده میشود.
- فولاد ابزار کربنی: همانطور که از نام این فولاد آلیاژی پیداست، درصد بالای کربن در عناصر تشکیل دهنده آن به افزایش سختی، شکلپذیری، چکشخواری و مقاومت در برابر ساییدگی منجر شده است، از رایجترین کاربردهای فولاد ابزار کربنی میتوان به ساخت ابزارآلات برشی و قطعات ماشینآلات سنگین اشاره کرد.
- فولاد آستنیتی: این فولاد آلیاژی زیرمجموعهای از فولاد ضدزنگ است که دارای درصد بالایی از کروم و نیکل است از همین رو انعطافپذیری و کیفیت بالایی دارد و در برابر زنگزدگی، خوردگی و ساییدگی مقاوم است.
- فولاد اتومات و نیمه اتومات: فولاد آلیاژی خوش تراش یا اتومات و نیمه اتومات از جمله فولادهای آلیاژی کربنی است که دارای سرب، گوگرد و فسفر است از همین رو قابلیت ماشینکاری بالایی دارد. فولاد آلیاژی اتومات و نیمه اتومات در صنایعی مانند ساخت ابزارالات اندازهگیری، پزشکی، دارویی و صنعتی استفاده میشود.
مواردی که در بالا اشاره شد معرفی مختصر انواع فولادهای آلیاژی، خواص، عناصر سازنده و کاربردهای آنها بود که به تناسب این ویژگیها در صنایع مختلف مورد استفاده قرار میگیرند. با تغییر درصد و میزان عناصر تشکیلدهنده هر یک از این فولادهای آلیاژی، گریدهای مختلفی از فولادهای آلیاژی تولید و عرضه میشود.
رایجترین کاربردهای فولاد آلیاژی
فولادهای آلیاژی با توجه به عناصر تشکیل دهنده، دارای خواص و ویژگیهای منحصر به فردی از قبیل سختی و چقرمگی، مقاومت به سایش و خوردگی هستند و به تناسب آن در صنایع مختلفی استفاده میشوند، از جمله کاربردهای انواع فولاد آلیاژی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- ساخت و ساز: برای تولید تیرها و ستونها.
- خودروسازی: در ساخت قطعات موتور و شاسی، گیربکس، سیستم تعلیق.
- ابزارآلات و ماشینآلات: برای تولید ابزارهای برشکاری، تراشکاری، حفاری و تجهیزات صنعتی.
- صنعت هوا و فضا: ساخت قطعات مختلف هواپیما، ساخت پرههای توربین و موتورهای جت.
- صنعت دریایی: ساخت انواع تجهیزات دریای و بدنه کشتی.
- صنعت حمل و نقل: ساخت واگنها، ساخت تراورسها و ریل.
- صنعت پزشکی: ساخت ابزارهای جراحی، داندانپزشکی و تجهیزات پزشکی متنوع.
- صنعت انرژی: ساخت پنل خورشیدی، توربین بادی و نیروگاه هستهای.
- صنایع نظامی: ساخت تجهیزات نظامی، تانک و موشک.
انواع فولاد آلیاژی دارای خواص و ویژگیهایی است که به افزایش کاربرد آن در طیف وسیعی از صنایع منجر شده است، از جمله این ویژگیها و مزایا میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- استحکام بالا: فولاد آلیاژی معمولاً در برابر نیروی کششی و فشاری دارای استحکام بیشتری نسبت به فولاد کربنی است.
- مقاومت در برابر خوردگی: برخی از فولادهای آلیاژی دارای مقاومت بالایی در برابر خوردگی هستند و طول عمر بالایی دارند.
- چقرمگی: این نوع فولادها معمولاً چقرمگی بیشتری دارند و در برابر ضربه مقاومت بهتری نشان میدهند.
- مقاومت حرارتی بالا: فولاد آلیاژی قابلیت استفاده در دمای بسیار بالا را دارد.
- قابلیت شکلپذیری: انعطاف و شکلپذیری بالا امکان تولید قطعات پیچیده را فراهم میکند.
در نهایت باید گفت انواع فولاد آلیاژی به دلیل ویژگیهای خاص خود، گزینهای مناسب برای کاربردهای صنعتی و مهندسی است.
قیمت فولاد آلیاژی چگونه محاسبه میشود؟
قیمت انواع فولاد آلیاژی به واسطه کاربرد بسیار گستردهای که در طیف وسیعی از صنایع دارد، برای صاحبان صنایع و صنعتگران حائز اهمیت است از همین رو در ادامه عواملی که به نوسان قیمت فولادهای آلیاژی منجر شده و در محاسبه نرخ روز فولادهای آلیاژی دخیل هستند، پرداخته میشود.
- قیمت فلزات پایه و نوع آلیاژ: قیمت فلزات پایه مانند کربن و آهن و عناصر آلیاژی مانند کروم و نیکل بر قیمت فولاد الیاژی اثرگذار هستند.
- درصد عناصر ترکیبی: با توجه به تفاوت قیمت فلزات پایه، با تغییر درصد عناصر ترکیبی، قیمت فولاد آلیاژی نیز تغییر خواهد کرد.
- برند و کارخانه سازنده: نوع مواد اولیه، روش تولید، تجهیزات و تکنولوژی تولید و استانداردهای تولید از جمله مواردی است که به تفاوت قیمت فولادهای آلیاژی در برندهای مختلف خواهد شد.
- فرایند تولید: هزینههای مربوط به مواد شیمیایی در فرایند تولید و تجهیزات و تکنولوژی تولید از دیگر پارامترهای اثرگذار بر قیمت فولاد آلیاژی است.
- قیمت جهانی عناصر آلیاژی: فولاد آلیاژی برخلاف فولادهای غیرآلیاژی اثرپذیری بیشتر از نوسانات جهانی فولاد دارد و به سرعت در قیمت فولادهای آلیاژی داخلی نمایان میشود.
- میزان تقاضا در بازار: نیاز صنایع وابسته به فولادهای آلیاژی و افزایش تقاضا برای این محصولات به افزایش قیمت فولاد آلیاژی منجر میشود.
- هزینههای تولید: مواردی مانند هزینه سوخت و برق و همچنین هزینه و دستمزد نیروی انسانی و هزینههای مربوط به تعمیر و نگهداری تجهیزات نیز از جمله مواردی است که در تعیین قیمت فولاد آلیاژی مؤثر است.
- تعرفهها و سیاستهای تجاری: تعرفههای وارداتی و مالیاتهای مربوط به صادرات که عمدتا توسط دولت تعیین میشود، از جمله مواردی است که بر قیمت فولاد آلیاژی اثرگذار است.
- نوسانات نرخ ارز: قیمت فولاد آلیاژی در بازارهای جهانی تحت تأثیر نرخ ارز قرار دارد، به ویژه در کشورهایی که واردکننده هستند.
- تناژ و نحوه خرید: خرید تناژ بالا یا حجم کم از دیگر فاکتورهایی است که در محاسبه نهایی قیمت فولاد آلیاژی در نظر گرفته میشود. همچنین باید گفت قیمت فولاد آلیاژی در کارخانه و بنگاه متفاوت است، بنابراین اگر قصد خرید فولاد آلیاژی تناژ بالا و قیمت پایین دارید میتوانید از کارخانه خرید کنید.
- وضعیت سیاسی و اقتصادی: بحران اقتصادی یا رکود بازارها، اخبار سیاسی منفی و تحریم یا تنشهای نظامی از دیگر عواملی است که در محاسبه قیمت فولادهای آلیاژی در نظر گرفته میشود.
مؤلفههایی که اشاره شد از مهمترین پارامترهایی است که به طور کلی بر قیمت فولادهای آلیاژی تأثیر میگذارند و در نتیجه درک آنها برای تصمیمگیریهای تجاری و سرمایهگذاری در این حوزه مهم است.
نحوه خرید فولاد آلیاژی از آهن پرایس
برای خرید فولاد آلیاژی از آهن پرایس که بزرگترین عرضهکننده انواع فولادهای آلیاژی است میتوانید به صورت عمده و جزئی اقدام کنید، به همین منظور میتوانید از طریق شماره 02154103 با کارشناسان متخصص این مجموعه تماس بگیرید و مشاوره رایگان دریافت کنید.
پس از ثبت سفارش محصول خریداری شده بارگیری و ارسال میشود. اما لازم است پیش از هر اقدامی برای خرید فولادهای آلیاژی چند نکته کلیدی که در ادامه بیان میشود را مدنظر قرار دهید:
- نوع فولاد آلیاژی
- کاربرد فولاد آلیاژی
- بررسی قابلیت ماشینکاری، جوشکاری، عملیات حرارتی، شکلپذیری و ...
- خواص مکانیکی فولاد
- استاندارد تولید و گواهینامه کیفی فولاد آلیاژی
- قیمت روز فولاد آلیاژی
- کارخانه و برند مناسب
با توجه به تنوع بالایی که برای فولادهای آلیاژی وجود دارد، توصیه میشود پیش از خرید، از کارشناسان فروش آهن پرایس مشاوره دریافت کنید.