۰۲۱-۵۴۱۰۳
برای درک بهتر تاب‌آوری بازار آهن در برابر مکانیسم ماشه، باید گفت که این موضوع به عوامل متعددی بستگی دارد. با توجه به تحلیل‌های موجود، بازار آهن توانایی مقابله با این مکانیسم را دارد اما چالش‌هایی پیش رو است. در این مقاله به این عوامل و همچنین به پیامدهای احتمالی آن برای آینده بازار آهن خواهیم پرداخت.
تابستان امسال، حساس‌ترین و پر تلاطم‌ترین روزهای بازار ایران بود. پس از تجربه جنگ 12 روزه که اثرات واقعی و روانی بسیاری بر اقتصاد کشور داشت، احتمال فعال شدن مکانیزم ماشه، تیر آخر را به بدنه اقتصاد ایران زد. مکانیزم ماشه یکی از بندهای برجام است که بنا بر این بند، کشورهای طرف برجام می‌توانند بدون نیاز به رای گیری مجدد، تحریم‌ها را علیه ایران دوباره اعمال کنند. این اتفاق یک التهاب سیاسی شدید برای بازار داخلی محسوب می‌شود؛ بی جهت نیست که فقط با شنیدن زمزمه‌هایی از بازگشت سخت گیرانه تحریم‌ها، جهش شدید نرخ دلار، فلزات گران‌بها و افزایش لحظه‌ای و شدید قیمت کالاهای مصرفی در بازار ایران را شاهد بودیم. اما تاثیر این رخداد بر بازار صنایع فولاد بسیار شدید بوده و این آغاز ماجرا است.
تلاطم های بازار فولاد تحت تاثیر بازگشت تحریم ها
از ابتدای شهریور ماه که احتمال بازگشت تحریم‌ها توسط کشورهای عضو توافق برجام بسیار محتمل و نزدیک بود، سایه تردید و اضطراب بر سر اقتصاد ایران افتاد. بریتانیا، فرانسه و آلمان اولین درخواست کنندگان برای بازگشت تحریم‌ها علیه ایران بودند و علی رغم درخواست روسیه و چین برای به تعویق انداختن اجرای دوباره تحریم‌ها، هفته آخر شهریور ماه این تهدید عملی شد و مکانیزم ماشه عملا فعال شد. بازار تحت تاثیر رای دیروز شورای امنیت با جهش شدیدی همراه بود و از طرف دیگر، بورس هفته‌ای نا امید کننده را آغاز کرد و تالار شیشه‌ای بورس سرخ پوش شد. قیمت محصولات فولادی با جهش لحظه‌ای همراه بودند؛ برای نمونه قیمت پروفیل 2 میل با 1000 تومان افزایش قیمت با نرخ کیلویی 46.364 تومان به فروش رسید که نسبت به نرخ هفته پیش، یک رکورد بزرگ محسوب می شود. قیمت میلگرد آجدار هم نسبت به هفته پیش، با 100 الی 700 تومان افزایش همراه بود.
تاثیرات کوتاه مدت بر بازار فولاد
تحت تاثیر التهابات سیاسی و اقتصادی پیش آمده با بازگشت تحریم‌ها، قیمت دلار با سرعت زیادی افزایش یافت. با توجه به وابستگی شدید قیمت فلزات به نرخ ارز، شوک روانی ناشی از این روند صعودی باعث به پا شدن طوفان در فعالیت‌های اقتصادی شد. اما بسیاری از کارشناسان سیاسی و اقتصادی معتقدند که عملا تحریمی برای اجرا باقی نمانده است و بیشترین تاثیر مکانیزم ماشه، از طریق ایجاد بار روانی است. در این صورت انتظار می‌رود پس از گذراندن دوره شوک، بازار به ثبات نسبی بازگردد. اما تاثیرات کوتاه مدتی که این اتفاق بر بازار فولاد خواهد داشت، جزیی و اندک نخواهد بود: نوسانات ارزی، اختلال در زنجیره تامین، افزایش هزینه تولید، کاهش سرمایه گذاری، فشار به بازار ساخت و ساز و برهم خوردن تعادل میان عرضه و تقاضا از جمله تاثیرات کوتاه مدت احتمالی تحت تاثیر بازگشت تحریم‌ها علیه ایران خواهد بود.
تاثیرات بلند مدت مکانیزم ماشه بر بازار فولاد
اما نقش اسنپ بک محدود به این موارد نخواهد بود. در صورت تشدید تحریم‌ها و عدم اعمال سیاست‌های مناسب برای کنترل تاثیر این محدودیت‌ها، آینده پر چالش برای بازار فولاد پیش بینی می‌شود:
کاهش صادرات: با اینکه اسنپ بک، به طور مستقیم محدودیتی در صادرات برای ایران ایجاد نمی‌کند؛ اما محدودیت‌های بیمه‌ای، چالش‌های حمل و نقل دریایی و مبادلات مالی باعث دشواری صادرات محصولات فولادی ایرانی می‌شود. محموله‌های فولادی ایرانی در معرض بازرسی بیشتر قرار دارند و احتمال توقیف آنها بیشتر است. کاهش سهم فولاد ایران در تولید جهانی و افت صادرات آغاز روزهای پر چالش صنعت فولاد خواهد بود و حتی ممکن است در بدبینانه‌ترین حالت، به حذف تدریجی صنعت فولاد ایران از بازار‌های منطقه منتهی شود.
کاهش تولید فولاد خام: سهم صنعت فولاد ایران در تولید جهانی به کمتر از 1.4 درصد رسیده است و این احتمال هست که حتی از این هم کمتر شود. اختلالات در زنجیره تولید آهن، از استخراج سنگ آهن گرفته تا تامین مواد اولیه و نورد محصولات که با ناترازی انرژی همراه شده، شرایط صاحبان صنایع فولادی را دچار بحران خواهد کرد.
در صورت عدم اعمال سیاست‌های مفید از سوی دولت، با تداوم روند افزایشی نرخ ارز و فلزات گران‌بها مثل طلا روبرو خواهیم بود که این عامل به تنهایی برای ایجاد چالش بر سر راه تولیدات و صادرات محصولات فولادی کافی خواهد بود.
کاهش سرمایه گذاری‌ها بر اثر احساس ناامنی اقتصادی و ترس از ریسک، یکی دیگر از پیامدهای تشدید تحریم‌ها بر علیه ایران است. چه در بخش ساخت و ساز و چه در بخش تولید صنایع فولادی، تمایل به سرمایه گذاری در این مجموعه‌ها کاهش پیدا خواهد کرد و حتی شاهد خروج سرمایه از این صنایع خواهیم بود.
افزایش قیمت و اختلال در تهیه مواد اولیه و تجهیزات هم از دیگر موارد موثر بر صنایع فولادی است. اختلال در دسترسی به آهن اسفنجی یا فولاد خام و تجهیزات تولید یک چالش جدی برای تولیدکنندگان مقاطع فولادی به شمار می‌آید.
تغییرات قیمت دلار و طلا تحت تاثیر مکانیزم ماشه
در روزهای آخر شهریور ماه طلا و دلار رکوردشکنی کردند؛ اونس جهانی طلا به بیشترین قیمت خود رسید و پیش بینی می‌شود تا پایان سال جاری میلادی این روند صعودی ادامه داشته باشد و به 4000 دلار برسد. هر گرم طلای 18 عیار در بازار ایران هم قیمتی بیشتر از 9.000.000 داشت و سکه تمام بهار آزادی به مرز 10.000.000 رسید. نرخ دلار هم که مستقیما بازار مصرفی ایران و صنایع را تحت تاثیر قرار می‌دهد، با قیمت 103 هزار تومان مبادله شد؛ بنابراین، این احتمال که نرخ دلار دوباره به کانال 90 هزار تومان بازگردد، بسیار بعید است. این روند صعودی مستمر ضربه اساسی و کاری به اقتصاد کشور خواهد بود.
کم کردن تاثیرات منفی بازگشت تحریم ها
نقش عامل روانی در تحریم‌ها را نباید نادیده گرفت. علاوه بر این، رصد دقیق شرایط و سیاست گذاری‌های دقیق و هدفمند می‌تواند تاثیر زیادی بر کنترل اثر تحریم‌ها بر بازار صنایع علی الخصوص بازار فولاد داشته باشد. از اقدامات موثر برای حمایت از تولیدات فولادی داخلی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
• تامین پایدار انرژی
• حمایت دولت از صادرات از طریق اعطای تسهیلات، خدمات بیمه و ...
• توسعه زیرساخت‌های فنی، علمی و اقتصادی
• تولید فولاد سبز برای حفظ منابع اولیه و استفاده از منابع تجدیدپذیر
• ایجاد ثبات سیاسی و آرامش نسبی
• سرمایه گذاری در بخش تولید و حمایت مالی مثل اعطای تسهیلات
• کاهش تنش های سیاسی، نظامی و اقتصادی
• تحریک تقاضا در بازار داخلی
جمع بندی
با وجود اینکه به لحاظ سیاسی و اقتصادی حساس ترین روزهای ایران را پشت سر می‌گذاریم، لازم است برای جلوگیری از تشدید التهابات و نوسانات قیمت و در نتیجه شکست بخش‌های تولید فولاد، از تصمیمات آنی و شتاب زده اجتناب کرد. دنبال کردن روند قیمت‌ها و رصد نمودار قیمت میلگرد یا سایر مقاطع فولادی به تحلیل بازار کمک خواهد کرد. علاوه بر این اعمال سیاست‌های اقتصادی و سیاسی موثر از سوی دولت قطعا تاثیر کنترل کننده بر اعمال تحریم‌ها خواهد داشت. در حالت خوش بینانه انتظار ما این است که پس از کاهش بار روانی اسنپ بک و برقراری آرامش در بازار، تعادل در عرضه و تقاضا و قیمت‌ها اتفاق خواهد افتاد.
انتشار مطالب این سایت با ذکر منبع و درج لینک آزاد است.
نظرات کاربران (4)
از کیفیت متن لذت بردم.عالی ب امید روزهای بهتر برا کشورمون
عالی
خدا رحم کنه فقط
به امید روز های بهتر برای کشورمون